شكل و رنگ مدفوع ميتواند به شما بگويد كه آيا به اندازه كافي فيبر مي‌خوريد؟ آب كافي مي‌نوشيد؟ يا اينكه سيستم گوارش شما خيلي آهسته يا خيلي سريع غذا را هضم مي‌كند. حتي گاهي تغييرات پايدار در عادات روده يا ظاهر مدفوع شما ميتواند نشانه يك بيماري گوارشي باشد كه نياز به درمان دارد.
در ادامه همراه ما باشيد تا متوجه شويد تغيير رنگ و شكل مدفوع نشانه چيست؟ چگونه مي‌توانيد به راحتي آن را توصيف كنيد؟ و چرا خوب است در مورد آن صحبت كنيد؟
مدفوع نرمال چه ويژگي هايي دارد؟
هرگونه تغيير در شكل و رنگ مدفوع ميتواند به دليل يك عارضه ساده مثل يبوست يا بيماري‌هاي گوارشي گوناگون مثل كرون، كوليت، سندروم روده تحريك پذير و حتي عارضه هاي جدي مثل سرطان باشد. اما در صورتي كه مدفوع شما و يا كودكتان داراي ويژگي‌هاي زير است؛ نيازي به نگراني و بررسي‌هاي بيشتر نيست :
- رنگ نرمال، نه تيره رنگ است و نه رنگي روشن دارد.
- غلظت نرمال همانند غلظت خميردندان در نظر گرفته مي‌شود.
- طول مدفوع نرمال ۱۰ الي ۲۰ سانت است.
- مدفوع نرمال بدون فشار و به راحتي خارج مي‌شود.
اگر زياد مدفوع مي‌كنيد يا به اندازه كافي مدفوع نمي‌كنيد به چه معناست؟
مقدار مشخصي وجود ندارد كه شما بايد مدفوع كنيد و اين براي همه متفاوت است. برخي افراد ممكن است هر روز مدفوع كنند، در حالي كه ديگران ممكن است يك روز در ميان مدفوع كنند. مهم است كه عادات مدفوع شما منظم باشد. اگر عادات مدفوع شما ناگهان كم و زياد مي‌شود، اين ميتواند دليلي براي نگراني باشد.
اسهال
اگر مدفوع شما شل و آبكي است و بايد بيش از سه بار در يك روز مدفوع خود را انجام دهيد، اين همان اسهال است. نه تنها ميتواند ناخوشايند باشد، بلكه ميتواند به اين معني باشد كه بدن شما در تلاش است تا از شر چيزي در سيستم گوارش شما خلاص شود.
يبوست
اگر دفع مدفوع سخت، خشك و دردناك باشد، يبوست ناميده مي‌شود. اگر فقط سه بار در هفته يا كمتر اجابت مزاج داريد، يبوست ميتواند به مشكلاتي در رژيم غذايي شما اشاره كند. برخي از علل يبوست عبارتند از:
- رژيم غذايي كم فيبر، كه يك ماده مغذي موجود در غذاهايي مانند ميوه‌ها، سبزيجات و غلات كامل است.
- كم آبي بدن
- فقدان ورزش يا فعاليت بدني
- داروهايي مانند داروهاي ضد افسردگي يا مواد افيوني
تغيير رنگ مدفوع به چه معنا است؟
گاهي اوقات، تغيير رنگ مدفوع شما ميتواند به علت چيزي باشد كه مي‌خوريد. به عنوان مثال، خوردن مقدار زيادي سبزيجات سبز رنگ ميتواند مدفوع شما را سبز كند. بنابراين رنگ خوراكي هم ميتواند رنگ مدفوع شما را تغيير دهد. اما تغيير رنگ مداوم مدفوع ممكن است علت جدي‌تري داشته باشد كه در ادامه به آن خواهيم پرداخت:
بازدید : 0
وجود خون در مدفوع به اين معني است كه جايي در دستگاه گوارش شما خونريزي دارد. گاهي اوقات مقدار خون آنقدر كم است كه فقط با آزمايش مدفوع (كه خون پنهان در مدفوع را بررسي مي كند) قابل تشخيص است.
در مواقع ديگر ممكن است روي دستمال توالت يا در توالت پس از اجابت مزاج به صورت خون قرمز روشن قابل مشاهده باشد. خونريزي هايي كه در بالاي دستگاه گوارش اتفاق مي افتد ممكن است مدفوع را سياه و قيري نشان دهد.
علل احتمالي خون در مدفوع عبارتند از:
بواسير يا هموروئيد: هموروئيد درد رايجي است كه ميتواند بصورت تورم و پرخون شدن رگ هاي ديواره داخلي مقعد (بواسير داخلي) و يا به شكل برآمدگي در زير پوست اطراف مقعد (بواسير خارجي) ايجاد شود. مشاهده خون در مدفوع يكي از شايع ترين علائم هموروئيد است.
بيماري ديورتيكوليت: ديورتيكول ها كيسه هاي كوچكي هستند كه از ديواره روده بزرگ خارج مي شوند. معمولا ديورتيكول ها مشكلي ايجاد نمي كنند، اما گاهي اوقات ممكن است خونريزي كنند يا عفوني شوند.
شقاق مقعد: بريدگي يا پارگي كوچك در بافت پوشاننده مقعد شبيه به ترك هايي كه در لب هاي ترك خورده يا برش كاغذ ايجاد مي شود. شقاق اغلب در اثر دفع مدفوع بزرگ و سفت ايجاد مي شود و مي تواند دردناك باشد.
كوليت روده: به معني ايجاد التهاب در روده بزرگ است و از جمله علل شايع آن عفونت يا بيماري التهابي روده است.
آنژيوديسپلازي: وضعيتي كه در آن عروق خوني شكننده و غير طبيعي منجر به خونريزي مي شود.
زخم معده: يك زخم باز در پوشش داخلي معده يا انتهاي فوقاني روده كوچك است. بسياري از زخم هاي گوارشي در اثر عفونت با نوعي باكتري به نام هليكوباكتر پيلوري (H.pylori) ايجاد مي شوند. مصرف طولاني مدت يا دوزهاي بالاي داروهاي ضد التهابي مانند آسپرين، ايبوپروفن و ناپروكسن نيز مي تواند باعث ايجاد زخم شود.
پوليپ يا سرطان: پوليپ ها توده هاي خوش خيمي هستند كه مي توانند رشد كنند، خونريزي كنند و سرطاني شوند. سرطان كولوركتال چهارمين سرطان شايع در ايالات متحده است كه اغلب باعث خونريزي مي شود كه با چشم غير مسلح قابل مشاهده نيست.
مشكلات مري: رگ هاي واريسي مري يا پارگي هاي مري مي تواند منجر به از دست دادن خون شديد شود.
فيستول مقعدي: فيستول به معني ايجاد نوعي اتصال غير عادي ميان دو ارگان از بدن است كه بيشتر در ناحيه مقعد ايجاد مي شود. ايجاد يك تونل باريك ميان ديواره مقعد و بخشي از روده به معني ابتلا به فيستول مقعدي است. فيستول يك عارضه عفوني است و معمولا در پي ابتلا به آبسه مقعدي ايجاد مي‌شود.
سرطان روده بزرگ: سرطان مقعد يا سرطان روده بزرگ يكي ديگر از دلايل خونريزي و مشاهده خون در مدفوع است. در حقيقت تومورهايي كه در روده و مقعد ايجاد مي‌شوند، براي رشد به عروق خوني نياز دارند. تنها 3 درصد از موارد خونريزي مقعدي يا خون در مدفوع به دليل سرطان روده بزرگ است.
انواع مدفوع خوني
اين عارضه ميتواند به اشكال و انواع مختلفي خود را نشان دهد. در حالت كلي اگر همراه با مدفوع شما خون روشن و تازه دفع شود يا مدفوع شما به خون روشن و لخته‌ي خون در مدفوع آغشته باشد نشان مي دهد كه خونريزي در مقعد يا قسمت‌هاي نزديك به مقعد مانند راست روده رخ داده است.
ولي اگر رنگ خوني كه در مدفوع شما وجود دارد تيره باشد و به شكل رگه هاي خوني سياه مشاهده شود نشان دهنده ي اين امر است كه منشا خونريزي در نواحي فوقاني دستگاه گوارش مانند معده و روده ي كوچك مي باشد و خون مدت زمان زيادي در روده هاي شما باقي مانده است تا همراه با مدفوع خارج شود.
مشاهده خون در مدفوع مي تواند به شكل هاي زير باشد:
- ملنا مدفوع قيري شكل و بدبو با رنگ بسيار تيره است كه نشان دهنده ي مشكل خونريزي در معده و روده ي كوچك است.
- هماتوشزي مدفوعي با خون روشن و به رنگ خرمايي است كه منشا خونريزي آن از روده ي بزرگ و راست روده است.
- خون مخفي در مدفوع كه فقط به وسيله ي بررسي هاي آزمايشگاهي مي توان به وجود آن پي برد.
درمان خون در مدفوع
براي درمان عارضه خون در مدفوع بايد در ابتدا علت اين عارضه شناسايي شود. بعد از اينكه پزشك با انجام معاينات علت اين عارضه و محل دقيق خونريزي را تشخيص داد، اقدام به درمان مي كند.
آندوسكوپي روش تشخيصي و درماني اوليه براي اكثر علل خونريزي دستگاه گوارش فوقاني است. خونريزي فعال از دستگاه گوارش فوقاني را اغلب مي توان با تزريق مواد شيميايي به طور مستقيم به محل خونريزي با سوزن وارد شده از طريق آندوسكوپ كنترل كرد. پزشك همچنين ميتواند محل خونريزي و بافت اطراف آن را با يك پروب گرما يا دستگاه انعقاد الكتريكي كه از آندوسكوپ عبور مي‌كند، سوزان يا درمان حرارتي كند.
بازدید : 0